Ova Crkva je jedna od najstarijih u vlasotinačkom kraju.
Crkva sabora svetog arhangela Gavrila u Kruševici je verski monument vlasotinačkog kraja. U crkvenom sastavu je 1858. godine otvorena škola manastirskog internatskog tipa, u crkvenim konacima.
Posle je škola odvojena od crkve i danas pored četvororazredne, postoji i osmorazredna „Karađorđe Petrović“ u koju pohađaju deca iz susednih sela: Donjeg Dejana, Crnatova, Ravnog Dela, Boljara i Kruševice.
Prema starim zapisima, smatra se da je kruševačka crkva osnovana tridesetih i četrdesetih godina XIX. veka. Đorđe Petrović – Crnobarac, tadašnji predsednik opštine, sakupljao je prilog za dogradnju crkvenog trema, a da je 1893. godine urađen i živopis. Crkverno zvono je u dvorištu crkve. Liveno je 1885. godine za vreme vladavine Kralja Milana I.
Crkva je 1923. godine renovinirana na intervenciju oca Jovana i tadašnjeg predsednika opštine Alekse Slavkovića i to sakupljanjem dobrovoljnog priloga, jer je tada bio popustio temelj crkve. Zalaganjem sveštenika Radivoje Davinića, 1931. godine u crkvenom dvorištu podignut je parohijski dom.
Zahvaljujući Spaski Krainčaniću iz Vlasotinca, podignuta je stara crkvena kuća i ograđena velika porta. Crkva je stradala za vreme Prvog svetskog rata. Poslednju popravku crkve izvršio je otac Zoran Stojanović (današnji arhijereski namesnik vlasotinački) dok je služio pri ovoj crkvi i ovde živeo sa svojom porodicom krajem sedamdesetih i početkom osamdesetih godina XX. veka.
Postojale su dve parohije: kruševička (Velika Kruševica, Crnatovo, Boljare, Crna Bara) i dejanska (Dejan, Ravni Del i mala Kruševica). Kruševačka parohija je 1924. godine imala 2278 duša, a dejanska 1882 duša.
Sveštenici koji su služili pri ovoj crkvi:
- Pop Stojan (pre oslobođenja od turaka 1878).
- Pop Kosta (takođe pre oslobođenja 1878),
- Pop Stanko Cocin „ot dejan“ (oko 1866),
- Onufije Popović (1875—1895),
- Mihajlo Stefanović, paroh dejanski (oko 1893),
- Dimitrije C. Zdravković (1895—1915),
- Marko Fisić, paroh dejanski (oko 1908),
- Jovan Popović (od oko 1908),
- Jovan Milojković (1919—1923),
- Radivoje Davinić (1924—1952),
- Nikolaj Bazbaj (ruski emigrant),
- Dobrivoje Šušulić, paroh kruševački (pred kraj XX. veka)
- Zoran Stojanović (današnji arh. namesmik vlasotinački, koji danas u XXI. veku opslužuje ove parohije).
U vreme partijskog komunističkog sistema tadašnje SFRJ, negde sedamdesetih godina partijski neistomišljenici i prosvetni radnici u selu Kruševica su sa odobrenjem tadašnjeg sveštenika Zorana Stojanovića igrali fudbal za tadašnji seoski klub koji se takmičio u opštinskoj ligi.
Komunistička partija je kaznila prosvetare koji su dodatno imali problema na radnom mestu u seoskoj školi, a svešteniku je bilo zabranjeno da igra fudbal sa omladinom.
Arhangel Gavrilo, blagovesnik radosti, jedan je od sedam velikih angela serafima koji su učestvovali u stvaranju sveta, najbližih prestolu Gospoda.
Smatra se vesnikom tajni Božjih. Od davnina slavi se prvi dan posle Blagovesti, čime se odaje poštovanje onome koji je poslužio tajni ljudskog spasenja.
Lik anđela Gavrila sa presvetom Bogorodicom Marijom, koja prima Blagovest – slika se na carskim dverima pravoslavnih oltara, koja se simbolično otvaraju u toku liturgije, jer je ovaj događaj otvorio put u carstvo nebesko.
Često je slavljen svetac. Narod ga smatra zaštitnikom ljudi i stoke od vremenskih nepogoda.
Česta je zavetna slava. Izbegava se bilo kakav rad, osim sitnijih popravki.
Sabor Svetog arhangela Gavrila slavi se dva puta godišnje – 8.aprila i 26. jula po novom kalendaru, kao letnji Aranđelovdan.
Letnji sabor ustanovljen je na Svetoj Gori u IX veku, povodom javljanja arhangela Gavrila u keliji kod Koreje, gde je prstom na kamenu ispisao pesmu Bogorodici.
U narodu je praznik poznat i kao letnji Aranđelovdan za koji se vezuju mnogobrojni običaji, prema kojima se onim koji poštuju veru tog dana zabranjen skoro svaki rad.
“Ovaj sadržaj je deo projekta koji je sufinansirala opština Vlasotince. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva”
